Գերմանացի միլիարդատերն ու Հայաստանի օլիգարխիան

Գերմանացի մեծահարուստ Կարլ Ալբրեխտը, ում կարողությունը, տարբեր գնահատականների համաձայն, կազմել է ավելի քան 18 միլիարդ եվրո, մահացավ 2014 թվականին՝ 94 տարեկան հասակում: Նա երկրորդ՝ ամենահարուստ մարդն էր Գերմանիայում: Գերմանական լրատվամիջոցները ոչինչ չունեին նրա մասին հայտնելու: Ոչ մի տեղեկություն՝ անձնական կյանքի վերաբերյալ: Նշենք, որ Կ. Ալբրեխտը Եվրոպայում խոշորագույն Aldi խանութների ցանցի հիմնադիրն է (շուրջ 9000 խանութ՝ ամբողջ աշխարհում): ԶԼՄ-ները հետմահու միայն հրապարակեցին Ալբրեխտի եզակի նկարը: Եվ վերջ… Իր ամբողջ կյանքի ընթացքում նա հրաժարվել է հանդիպել Գերմանիայի կանցլերների հետ: Արհամարհել բանկերն ու վարկերը: Նա հրաժարվել է իշխանություններից ընդունել որեւէ պատվոգիր կամ պետական պարգեւ, ներառյալ պետական բարձրագույն պարգեւը՝ Դաշնային խաչը՝ հայրենիքին մատուցած ծառայության համար: Ալբրեխտը երբեք որեւէ լրատվամիջոցի չի տվել հարցազրույց: Ինչո՞ւ… Ըստ երեւույթին գործարարը, ով համառորեն ամբողջ կյանքում աշխատել եւ ընդլայնել է ընտանեկան բիզնեսը՝ եղբոր՝ Թեոդոր Ալբրեխտի հետ միասին, ձեռք բերելով ահռելի կարողություն, ուղղակի չի ցանկացել խաղալ ուրիշների խաղը, որ որեւէ մեկն իրեն չօգտագործի սեփական հետաքրքրությունների շրջանակներում, չշահարկի կամ մանիպուլյացիայի ենթարկի: Նա համոզված էր, որ ավելի լավ է հեռու մնալ շատ գայթակղություններից, կոռուպցիոն գործարքներից եւ անառողջ համագործակցություններից… Օրինակը բացահայտում է մի քանի շերտ՝ եվրոպական արժեքներից, որից այնքան հեռու է մեր երկիրը: Սեփական վաստակով ունեցվածք ձեռք բերող անկախ գործարարից գենետիկ վախ ունեն գործող իշխանությունները, որովհետեւ անվերահսկելի գործարարի փողերը, ինքնաբերաբար, «նարնջագույն» դառնալու մղում ունեն: Իշխող համակարգի համար դա նշանակում է ինքնաոչնչացում: Սա է այն տրամաբանությունը, որով առաջնորդվելով՝ տարիներ շարունակ գործող իշխանությունները շարունակում են սնել ու փայփայել օլիգարխիային, խոչընդոտել ազատ մրցակցությանն ու տնտեսության զարգացմանը եւ վերջին հաշվով կոռուպցիան դարձնել երկրի պետական քաղաքական համակարգի հենքը: Դժվար է Հայաստանում պատկերացնել գործարարի, ով կկարողանա ՀՀ սահմաններում անխոչընդոտ աշխատել, ահռելի կարողություն ձեռք բերել, բայց երբեք չներքաշվել կոռուպցիոն գործարքների մեջ, չներքաշվել մամլիչի նմանվող պետական ապարատ, որը վայրկենապես կունեզրկի եւ կփոշիացնի ամեն ինչ, եթե «ոհմակի» խաղի կանոնները չպահպանվեն: