Ռուսական զորքը Արաքսի ափին. ինչի է պատրաստվում Ռուսաստանը

Ռուսաստանում Պուտինի հապճեպ նախաձեռնած փոփոխությունները, որոնք վերաբերում են պետական կառավարման համակարգում լիազորությունների վերաբաշխմանը եւ իր անձնական քաղաքական ապագային, փորձագետներին առիթ են տվել խոսել նաեւ Ռուսաստանի արտաքին քաղաքական նպատակների մասին:

Նշվում է, որ Ռուսաստանը մտադիր է կենտրոնանալ հետխորհրդային տարածքի վրա, մի կողմից՝ «հակառուսական տրամադրությունների», մյուս կողմից՝ ԽՍՀՄ փլուզումից հետո ստեղծված իրավիճակի ռեւիզիայի իմաստով: Մոսկվայում հայրենական պատերազմի 75-ամյակի շեմին ստեղծված գրեթե հիստերիկ մթնոլորտը կարծես թե վկայում է հենց այդ մասին:

Խոսքն առաջին հերթին մերձբալթյան պետությունների, Ուկրաինայի, Մոլդովայի եւ Վրաստանի մասին է: Հայկական ուղղությամբ խոսել չի համարձակվում նույնիսկ Վլադիմիր Պուտինը: Միեւնույն ժամանակ, անխուսափելի ակնարկները վկայում են, որ հայկական ուղղությունը հիմնականն է լինելու:

Կրեմլի մերձավոր վերլուծական գործակալությունն, օրինակ, անդրադառնալով Իրան-ԱՄՆ լարվածությանը, գրում է, որ ԱՄՆ-ն զգուշանում է, որ «Իրանի անկումը» Ռուսաստանին կհանի ոչ միայն այդ երկրի պաշտպանության առաջնագիծ, այլեւ կհանգեցնի Արաքսի երկայնքով պատմական սահմանների ամրապնդմանը:

Արաքսի ափին մարտունակ ստորաբաժանումներից բաղկացած բանակային կառույց տեղադրելու մասին խոսակցությունները նոր չեն: Այստեղ սակայն էական է Արաքսի երկայնքով պատմական սահմանների հանգամանքը: Դա ԽՍՀՄ սահմանն է Թուրքիայի ու Իրանի հետ: Մի մասը ներկայում վերահսկում են հայկական բանակը եւ ռուս սահմանապահներն ու #102 կայանի բանակայինները, մնացյալ մասն անցնում է ԼՂՀ հարավով եւ Նախիջեւանով:

Այս հատվածը իր ներկա վիճակով ոչ մի պարագային Կրեմլի պատկերացումներով «պատմական» համարվել չի կարող, քանի որ 1921թ. դրությանը հակառակ, նշված հատվածը վերահսկում են բացառապես Հայաստանն ու Ադրբ. Հանրապետությունը՝ ոչ Ռուսաստանը:

Սահմանը որոշվել է ռուս-թուրքական 1921թ. պայմանագրերով, որով Նախիջեւանը օտարվել է Հայաստանից եւ դրվել Բաքվի պրոտեկտորատի տակ՝ կարգավիճակի Ռուսաստանի եւ Թուրքիայի երաշխավորությամբ:

Իրականում Նախիջեւանը ներկայում անցել է Թուրքիայի ենթակայության տակ՝ այնտեղ կա թուրքական ռազմական ներկայություն: Իլհամ Ալիեւը վերջերս հայտարարեց, որ կրճատելու է այդ ինքնավարության դոտացիան, ենթադրվում է՝ թուրքական տնտեսական ներկայության մեծացման հաշվին:

Իրանի «անկման» դեպքում, այսպիսով, հնարավորություն է առաջանում ռեւիզիայի ենթարկել նաեւ տարածաշրջանի այս մասը: Հարցը հետեւյալն է. ռեւիզիան վերաբերո՞ւմ է ՄԱԿ եւ հայկական պետության տեսանկյունից անվավեր ռուս-թուրքական 1921թ. պայմանագրերին:

Անկախ այս հարցի այո կամ ոչ պատասխաից, «խալխի» ռազմական բախման կամ ռուս-թուրքական նոր համաձայնության «պտուղները» չճաշակելու առումով կենսական անհրաժեշտ է Երեւանի հստակ դիրքորոշումը Ախուրյան-Արաքս սահմանագծի, Նախիջեւանը ներառյալ, եւ #102 ռուսական ռազմակայանի կարգավիճակի վերաբերյալ: Հին կարգավիճակները անհամատեղելի եւ անհանդուրժելի են:

Նյութի աղբյուր. Lragir.am